Το Καρναβάλι είναι μια μεγάλη λαϊκή γιορτή που οι ρίζες της χάνονται στην αρχαιότητα. Είναι μια παραδοσιακή γιορτή, που γιορτάζεται στην πόλη μας και σε όλη την Κύπρο τα τελευταία εκατό χρόνια, αλλά προυπήρχε από την εποχή του Μεσαίωνα (Φραγκική και Βενετική περίοδος), δίνοντας την ευκαιρία στους ανθρώπους, να εκφράσουν με διάφορους τρόπους την πίστη και την αισιοδοξία τους για μια καλή χρονιά, για ένα καλύτερο αύριο.
Οι ρίζες του Καρναβαλιού είναι πάρα πολύ βαθιές και στενά συνδεδεμένες με την ιστορία του Ελληνισμού. Έχει σχέση με την αρχαιότητα, τα αρχαία Διονύσια, κατά τα οποία γίνονταν οι δραματικοί αγώνες των τριών κορυφαίων τραγικών ποιητών της ιστορίας μας, Αισχύλου, Σοφοκλή και Ευριπίδη, προς τιμή του Θεού Διονύσου, θεού του γλεντιού και της διασκέδασης. Οι ηθοποιοί της αρχαιότητας, φορούσαν προσωπεία (μάσκες) κατά την παράσταση των τραγωδιών και κωμωδιών τους και από τη συνήθεια αυτή είναι φανερό πως προήλθε και η σημερινή μεταμφίεση κατά το διάστημα των Καρναβαλιών.
Φυσικά η λέξη Καρναβάλ έχει Γαλλική και Ιταλική πρoέλευση και σημαίνει, το τέλος της κρεατοφαγίας. Είναι για μας τους ‘Ελληνες αυτό που λέμε Αποκριά, όπου ο άνθρωπος αφήνεται ξέγνοιαστος στους πόθους και τις επιθυμίες του και συμπεριφέρεται όπως ο ίδιος θέλει, ανεξάρτητα από ηλικία και φύλο. Τα καρναβάλια αποτελούν την εισαγωγή στην περίοδο της νηστείας και προετοιμασίας για τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης, του Πάσχα, που έρχεται σε ενάμιση περίπου μήνα αργότερα. Το Καρναβάλι της Λεμεσού, είναι μια γιορτή που την περιμένουν όλοι με αγωνία και πολλή λαχτάρα. ‘Αρχισε από παλιά να γιορτάζεται οργανωμένα, όταν ομάδες γλεντζέδων από όλα τα κοινωνικά στρώματα της πόλης διοργάνωναν στα σπίτια τους συγκεντρώσεις με μοναδικό στόχο τη διασκέδαση. Και όταν το κρασί τους άναβε το κέφι, κατά δεκάδες έβγαιναν στους δρόμους για να οργανώσουν αυτοσχέδιες παρελάσεις με γαϊδούρια, άμαξες, καρότσες και ποδήλατα. Οι άνθρωποι εκείνης της εποχής ένιωθαν απέραντη ικανοποίηση να βλέπουν συνανθρώπους τους ντυμένους μάσκες να σατιρίζουν πράγματα, άτομα και καταστάσεις που είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με την καθημερινή ζωή και την τότε πραγματικότητα.
«Όλα τα σπίτια, πλούσια και φτωχά ήταν ανοικτά για τους μασκαράδες κι οι φιλικές επισκέψεις από σπίτι σε σπίτι ήταν στην ημερήσια διάταξη. Και τις Κυριακάδες ύστερα από ένα τρικούβερτο φαγοπότι ντύνονταν όλοι σχεδόν μάσκες, έμπαιναν στις άμαξες ή σχημάτιζαν ομάδες και κατέκλυζαν τους κεντρικούς δρόμους και τις Πλατείες της πόλης, για να συνεχίσουν το τραγούδι, τον χορό και τα πειράγματα τους, που πολλές φορές ήταν τόσο πετυχημένα που έκαναν τον κόσμο να γελά για μέρες».
Την εποχή εκείνη, οι διασκεδάσεις ήταν ακόμα απλές και παραδοσιακές, με μπόλικο φαγοπότι, κυπριακούς χορούς και τραγούδια, καθώς και μεταμφιέσεις αυτοσχέδιες και της τελευταίας στιγμής, αφού οι άνθρωποι, λόγω της φτώχειας αλλά και της έλλειψης έτοιμων κοστουμιών, μασκαρεύονταν χρησιμοποιώντας ό,τι πρόχειρο ρούχο ή άλλο υλικό διέθεταν στα σπίτια τους και γι’ αυτό ονομάστηκαν «πελλόμασκες».
Ωστόσο, με την έναρξη της Βρετανικής περιόδου ξεκίνησε μια εποχή ριζικών αλλαγών, λόγω της στενότερης πλέον επαφής του νησιού με τη δυτική Ευρώπη. Έτσι, στις κυπριακές πόλεις ξεκινά μια διαδικασία αστικοποίησης και «εξευρωπαϊσμού», όπου αλλάζουν σταδιακά οι κοινωνικές δομές, τα ήθη και έθιμα, αλλά και ευρύτερα ο τρόπος ζωής και η διασκέδαση των ανθρώπων. Αυτή η αλλαγή παρατηρείται και στη γιορτή των καρναβαλιών, όπου εμφανίζονται ευρωπαϊκοί χοροί, μαντολινάτες, καντάδες, μασκαράτες με ευρωπαϊκά θέματα και πλέον οι καλλιτεχνικές μεταμφιέσεις αναλαμβάνονται από εξειδικευμένες μοδίστρες, καθώς και τα άρματα εμπλουτίζονται με νέες τεχνικές και θεματολογία. Σήμερα, στη χώρα μας μεγάλες ομάδες καρναβαλιστών, μεταμφιέζονται με στολές κλασικών ηρώων των παιδικών παραμυθιών ή και με τη μορφή σύγχρονων ηρώων των κινουμένων σχεδίων. Πολλοί μάλιστα, ανάλογα με τις στολές που φοράνε, σατιρίζουν πολιτικά πρόσωπα.
Αυτού του είδους οι καρναβαλίστικες εκδηλώσεις, χάθηκαν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό με το πέρασμα του χρόνου, εξαιτίας της εξέλιξης και με τις ευκαιρίες που δίνονται για συνεχή 24ωρη διασκέδαση σε κλειστούς, αλλά και ανοικτούς χώρους. Οι άνθρωποι άλλαξαν σήμερα, ο τρόπος ζωής τους διαφοροποιήθηκε και έτσι ο ρομαντισμός οπισθοχώρησε.
Ενα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία του Λεμεσιανού Καρναβαλιού είναι παραδεκτό από όλους ότι έπαιζαν πάντα οι Κανταδόροι με τις κιθάρες, και τα μαντολίνα τους. Οι Κανταδόροι γύριζαν τους δρόμους με τα πόδια, στεκόντουσαν κάτω από τα μπαλκόνια των συμπολιτών τους και με τις καντάδες τους μάγευαν νέες και γέρους, άνδρες και παιδιά. Σήμερα η πόλη μεγάλωσε, οι αποστάσεις έγιναν ατέλειωτες, όμως οι Κανταδόροι δεν εγκατέλειψαν την προσπάθεια τους. Γυρίζουν τους δρόμους ντυμένοι στα χρυσαφένια και πολύχρωμα κοτούμια τους, καθισμένοι πάνω στα μηχανοκίνητα άρματα τους, ή πεζοι κατά ομαδεςκαι μας ψυχαγωγούν, θυμίζοντας μας τις παλιές καλές εκείνες εποχές.
Επίσημη ημέρα έναρξης των Αποκριών, όπως και στα παλαιότερα χρόνια, εξακολουθεί να είναι η Τσικνοπέμπτη. Τη μέρα αυτή οι κάτοικοι της Λεμεσού συγκεντρώνονται σε διάφορα σημεία του ιστορικού κέντρου, όπου αναβιώνουν τα παραδοσιακά αποκριάτικα έθιμα, όπως: τα τσικνώματα (κρεατοφαγία), οι καντάδες και τα αυτοσχέδια γλέντια. Οι καρναβαλίστικες εκδηλώσεις, καθώς και η διασκέδαση σε ταβέρνες, νυκτερινά κέντρα και ξενοδοχεία κορυφώνονται τα δύο Σαββατοκυρίακα των Αποκριών, κατά τα οποία διοργανώνεται η παιδική και η μεγάλη καρναβαλίστικη παρέλαση, με τη συμμετοχή χιλιάδων καρναβαλιστών, ντόπιων και ξένων.
Σε ένα άρθρο του 1967, αποτυπώνεται η κατάσταση που επικρατεί στη Λεμεσό: «Η Λεμεσός διασκεδάζει. Για δύο ολόκληρες εβδομάδες, την περίοδο των Αποκριών, ο Λεμεσιανός δεν κάμνει άλλο παρά να γλεντοκοπά κάθε βράδυ, πίνοντας, χορεύοντας και ξενυχτώντας, πολλές φορές μέχρι το πρωί. Όλη την μέρα ιδροκοπά και σκάζει κάτω από την δουλειά, μα όταν κοντέψει το σούρουπο γίνεται άλλος άνθρωπος. Η κούραση της ημέρας εξαφανίζεται και οι έγνοιες παραχωρούν την θέση τους στην προσδοκία μας βραδιάς, σε μια ατμόσφαιρα θεότρελλου γλεντιού, φάρσας και έρωτα. Γλέντι, φάρσα και ολίγος έρως. Αυτά τα τρία συνιστούν και συνθέτουν την ατμόσφαιρα μέσα στην οποία κινούνται, αναπνέουν και ζουν αυτές τες ημέρες οι Λεμεσιανοί και στην οποίαν καλούν φιλόξενα τους φίλους τους από τις άλλες πόλεις να συμμετάσχουν, αφήνοντας κατά μέρος τα βάσανα της ζωής».
Ιωαννα Χρίστου
The Online Greek Tutor
Αν θέλετε να μάθετε ελληνικά με την Ιωάννα κάντε κλικ εδώ για ένα δοκιμαστικό μάθημα